Onlangs woonde ik het theaterstuk/ praatprogramma Goed Scheiden bij in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Een van de panelleden (een raadsheer bij de Hoge Raad) reageerde op de op die dag steeds terugkerende opmerking dat 80% van de echtscheidingen “goed” zou gaan. Hij wees erop dat er voor de bepaling of een scheiding goed ging, er teveel gefocust werd op het scheidingsmoment zelf.
In zijn visie worden weliswaar (of wellicht) 80% van de scheidingen geregeld, maar veel van de problemen openbaren zich pas daarna. Hij had de indruk (althans zo begreep ik het) dat mensen soms uit angst, schuld en schaamte instemden met bepaalde afspraken die niet klopten, om maar van hun ex en de scheiding af te zijn, wat zich dan later weer wreekte na de scheiding en tot uiting kwam in procedures over onder andere gezag, omgang en alimentatie.
Hoe goed een scheiding is, is dus niet te bepalen op basis van slechts een moment in de tijd. Niet alleen de vraag hoeveel scheidingen zonder procedures worden afgewikkeld is van belang, maar ook hoe het daarna gaat. Met name ook voor de kinderen. De consequenties laten zich namelijk nog lang voelen.
Hoe het proces van scheiding wordt uitgevoerd of doorlopen, heeft echter wel invloed op wat die consequenties zullen zijn.
De problemen allemaal onder het tafelkleed schuiven en alle discussies uitstellen tot een later moment, dragen niet bij aan een duurzaam resultaat. Mensen ervaren over het geheel genomen een scheiding niet als een prettige ervaring en het is niet meer dan menselijk dat men een onaangename ervaring uit de weg probeert te gaan of zo snel mogelijk achter de rug wil hebben. Als daar emoties bij komen, zoals angst voor een partner, schaamte en schuld, dan kunnen mensen geneigd zijn om belangrijke stappen in het proces over te slaan. Zowel emotioneel, als financieel. Of niet op te komen voor zichzelf, de kinderen, of zaken die van wezenlijk belang voor hen zijn. De focus ligt dan op zo snel mogelijk de finish halen en de scheiding af te ronden.
Zoete broodjes bakken heeft een keerzijde
De focus in het debat over hoe scheidingen beter zouden kunnen ligt momenteel sterk op dat we als maatschappij af zouden moeten van het toernooimodel, waarin de partijen hun geschillen voorleggen aan de rechter en de rechter de knoop door laten hakken. Het toernooimodel zou te veel polariseren en schade berokkenen. Alleen maar zoete broodjes bakken heeft echter ook een keerzijde. Mensen blijven last houden van de emoties die onvoldoende aandacht hebben gekregen, bij nader inzien zijn de gemaakte afspraken toch wel zeer onrechtvaardig nu de mist is opgetrokken.
Met grote halen snel thuis zijn en maar alles opgeven of ingeven, of niet voor jezelf opkomen of voor wat je belangrijk vindt voor de kinderen, is dus niet per se het best haalbare resultaat voor de lange termijn, ook al lijkt op het eerste gezicht dat er sprake is van een goede scheiding omdat het geregeld is.
Het is duidelijk dat het debat over wat een goede scheiding nu precies is en wat er voor nodig is, nog geen klinkklare antwoorden heeft opgeleverd, ook als maatschappij zijn we daar nog niet uit.
Wat wel duidelijk is, is dat goede bijstand voor beide partijen van grote waarde is voor een scheiding met duurzame resultaten. Partijen hebben kennis van zaken en een volledig beeld nodig om goed geïnformeerd beslissingen te nemen en te voelen dat de afspraken die ze hebben gemaakt ook daadwerkelijk fair zijn en in redelijkheid zijn gemaakt. Partijen hebben begeleiding en erkenning van hun emoties nodig, zodat ze daar doorheen kunnen gaan en deze kunnen verwerken. En partijen hebben daarbij begeleiding nodig van advocaten die zich willen inzetten voor een duurzaam resultaat.
Bij een collaborative divorce/overlegscheiding worden al deze pijlers voor een goed fundament geboden. Er is een neutrale financiële specialist die zorgt voor transparantie ten aanzien van de financiën en die mee kan denken aan constructieve oplossingen. Een coach zorgt ervoor dat de emoties voldoende aandacht krijgen en in goede banen geleid worden en iedere partij ontvangt juridisch advies en begeleiding gericht op een duurzame oplossing, zonder gang naar de rechter.
Hopelijk komt er meer aandacht voor de mogelijkheden die collaborative divorce al bieden.